Baklagiller familyasının en değerli üyelerinden biri olan kırmızı mercimek dünyanın en besleyici besinlerinden biri olarak da lezzeti ile kültürümüzde çok ayrı bir yere sahiptir. Çünkü Anadolu'da en temel yemek olarak bu bakliyat sayesinde mercimek çorbası ve mercimek köftesi gibi önemli yiyecekler hazırlanır. Bunun yanında da kırmızı mercimek Türkiye'de yetiştiriciliği yapılan en önemli tarım ürünleri arasında yer alır.

Kırmızı Mercimek Tarihçesi ve Kökeni

Mercimeğin dünyada bilinen ilk kökenlerinin Akdeniz Bölgesi olduğu ifade edilir. Yani dünya genelinde bu lezzetli tohumların yayılışı Anadolu üzerinden gerçekleşmiştir. Anlatılara göre özellikle kırmızı mercimek fakir bir çiftçi ailesi mensubu olan Asur medeniyetine bağlı Akubu isimli bir kız çocuğu tarafından keşfedilmiştir. Bu keşif yaklaşık 4000 yıl öncesinde gerçekleşirken, 5 yaşındaki Akubu çocukluğunu yaşına göre çok zor bir şekilde tarım ve hayvancılık yaparak geçirirdi.

Akubu meraklı kişiliği sayesinde günümüzün en önemli gıdalarından biri olan mercimeğin mucidi olmuştur. Hayvanlarını otlattığı bir gün doğada görmüş olduğu bu bitkiyi evine götürdüğünde kaynatarak tükettiklerinde çok lezzetli bir tadı olduğunu fark etmiştir. Sonrasında bu bitkiyi insanlarla paylaşırken, halk tarafından sevilen bu bitki binlerce yıldır tüketilmiş ve günümüze kadar en lezzetli bakliyatlardan biri olarak ulaşmıştır.

Kırmızı Mercimek Türkiye'de Nerede Yetişir?

Bu baklagiller familyası üyesi beyaz çiçekleri ile birlikte çok ilgi çekici bir görüntüye sahiptir. Hafızalarımızda her zaman kırmızı mercimek olarak yerleşmiş olsa da aslında siyah, sarı ve yeşil mercimek gibi çeşitler mevsimlere göre şekillenir. Yassı veya yuvarlak bir yapıya sahip olabilen bu bitki, Türkiye'de uygun iklim dolayısıyla çok rahat bir şekilde yetişebilmektedir. Ülkemizde özellikle de Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Türkiye kırmızı mercimek konusunda üretimi çok yüksek noktalara ulaştırmıştır ve çok kaliteli bir bakliyat üretimi yapmaktadır. Bununla birlikte yüksek üretim miktarı ihracat gerçekleştirmemize de katkı sunarken, bilhassa Doğu Anadolu Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi iklim olarak çok elverişlidir. Çok uzun yıllar öncesinde GAP projesi çerçevesinde Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bilhassa Şanlıurfa ve Diyarbakır ilinde mercimek yetiştiriciliği destekleri sağlanmıştır.

GAP projesi çerçevesinde Türkiye'de mercimek yetiştiriciliğinde özellikle Şanlıurfa %30 gibi bir ekim alanına sahiptir. Hemen ardından Diyarbakır ve sonrasında da Mardin çok büyük alanlarda ekim yapmaktadır. Genel anlamda da Türkiye'de kırmızı mercimek denildiğinde en iyi yetiştirme bölgesi olarak gerekli koşulların sağlanabildiği her bölge gösterilebilir. Çünkü ülkemizin iklimi, toprak koşulları ve tarımsal alan yeterliği bu imkanı sağlamaktadır.

Kırmızı Mercimek Nasıl Yetiştirilir?

Yüzyıllardır Türkiye'de yetiştiriciliği gerçekleştirilen mercimek için artık bir tarım kültürü elde edilmiştir ve bu kültür zirai çalışmalar ile desteklenmiştir. Bu sayede günümüzde mercimeğin yetiştirilmesi için gereken süreç ortalama 100 gün olarak görülmektedir. Bu yapısı ile de mercimek uzun gün bitkisi olarak ifade edilir. Tohumların toprak ile buluştuktan sonra çimlenmesi için ortalama 4-5 0C gibi bir hava koşulu gerekir. Kışın soğuk günlerinde ekim yapılabilmesi açısından da -25 ve hatta - 30 0C gibi soğuklarda dahi ekim sağlanabilir.

Sulamanın çok fazla gerekmediği mercimek yetiştiriciliğinde eğer bilinçsiz şekilde fazla sulama yapılırsa, problemler ile karşılaşılır. Hatta çok fazla yağış alan bir bölgede yetiştiricilik yapılmak istendiğinde bitki kök kısmında çürüme gösterir. Yetiştiriciliğindeki en büyük düşmanlardan birisi de yabancı otlar olmak ile birlikte bu otların mutlak bir şekilde düzenli olarak arındırılması gerekir. Hatta yabancı otların uzaklaştırılması ile birlikte mercimek hasadı da gayet rahat bir şekilde yapılabilir.

Kırmızı mercimek verimli bir şekilde yetiştirildiğinde iyi bir hasat gerçekleştirmek için yetiştirme sürecinde çok özenli davranmak gerekir. Örneğin gerekli sulama kurallarına yüksek dikkat ederek, gereğinden fazla sudan kaçınmak ve gübreleme işlemlerini de doğru sağlamak önemlidir. Gübreleme tohumdan elde edilen verimin üst noktaya taşırken, daha fazla rekolte elde edilmesini de sağlar. Tohumlar ve yetişme alanı güneş alan yerde uzun bir süre bekledikten sonra iyi bir verim elde edilir.

Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde çok yaygın bir şekilde yapılan bu yetiştiricilikte özellikle tarıma yönelimin artması ile daha yüksek bir verim elde edilmiştir. Son yıllarda Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin sayesinde elde edilen kırmızı mercimek sadece Türkiye'nin ihtiyaçlarını karşılamakta değil ihracat ihtiyaçlarını karşılamakta da büyük bir katkı sunmaktadır. Ekim ve yetiştirme koşulları zor görünse de bu önemli tarım ürünü Türkiye için çok önemli bir gelir kaynağı da sağlamaktadır. Öyle ki gerekli koşulları sağladığınızda evinizde bir saksı içerisinde dahi düşük miktarlarda üretimini yapabileceğiniz bir bitkidir.

Türkiye'de Kırmızı Mercimek Kullanım Kültürü

Anadolu topraklarında önemli bir mazisi bulunan kırmızı mercimek yüzyıllardır sofralarımızda yer almayı başarmıştır. Zengin bir Demir, Çinko, Sodyum, Fosfor ve Manganez kaynağı olması ile birlikte yüksek A ve B vitamini içerir. Üstelik hem protein hem kalori açısından zengin bir şekilde bağırsağa katkı sağlarken, kan şekerini dengeler, bağışıklığı güçlendirir, kansızlığa iyi gelir ve kolesterolü dengeler.

Ülkemizde kırmızı mercimek kullanım kültüründe en önemli noktalardan birisi elbette mercimek çorbası yapımıdır. Sadece su içerisinde kaynatılması ve yağ ile tuz gibi bileşenler katılması ile hazırlanabilecek bu çorbada akla gelen birçok sebze ve bakliyat katımı ile daha önemli lezzetler elde edilebilir. Aynı çorba üzerinden veya mercimeğin sade olarak pişirilmesi sayesinde mercimek köftesi ve mercimek ekmeği gibi tarifler de çok sık uygulanır.

Türkiye kültüründe özellikle Güneydoğu Anadolu topraklarında çok eski zamanlardan bu yana kırmızı mercimek tüketilir. Bazı dönemlerde insanlar buğdayın yeterli olmaması ve un ihtiyacının artması durumunda mercimek sayesinde un elde etmeyi dahi tercih etmiştir. Bu sayede bölgede halen sofra kültüründe yer alan mercimek ekmeği ve mercimek unu ile hazırlanmış tarifler yer almaktadır. Bu gibi özel tarifler ve keyifli tüketimler için doğal ve Anadolu'da yetişmiş lezzetli mercimekler Söyle Yerinden sayesinde temin edilebilir. Sayfamızda üreticiden tüketiciye en güvenilir şekilde fırsatlarla dolu olarak bu ürünü temin etmeniz mümkündür.